Schaderecht
Het schade- en aansprakelijkheidsrecht stelt vast wanneer iemand in het algemeen of in een bepaald geval aansprakelijk is voor de schade die iemand anders heeft geleden.
U kunt bij schaderecht denken aan; een schadeclaim, een onrechtmatige daad, een letsel of verkeersongeval, een gebrek aan een product of bij een wanprestatie. Als er is vastgesteld dat iemand anders de schade moet dragen, moet er ook gekeken worden naar de geleden schade. Op basis hiervan moet gekeken worden wat er allemaal vergoed moet worden. Vaak krijgt u te maken met een andere verzekering van de andere partij. Hierdoor is het verstandig om een advocaat in te schakelen.
Aansprakelijkheid en schade
U stelt iemand aansprakelijk als u meent dat deze persoon, dit bedrijf of een overheid (gemeente) verantwoordelijk is voor de door u geleden schade. Die aansprakelijkheid betreft ook de gevolgschade. Het eerste doel van aansprakelijkheidsrecht is een compensatie van geleden schade. Een tweede doel van aansprakelijkheidsrecht kan genoegdoening zijn, namelijk erkenning voor het feit dat u schade heeft geleden.
Als particulier kunt u in verschillende situaties geraken waardoor er aansprakelijkheid ontstaat. Deze komen hierna aan de orde.
Als u ondernemer loopt u een zeker risico. U kunt bijvoorbeeld aansprakelijk zijn als u een overeenkomst niet nakomt, bijvoorbeeld de bestelde goederen niet levert (of dat deze niet in goede staat zijn). Daarvoor heeft u een goede reden, namelijk dat de klant niet, of niet tijdig betaalt. U schort uw leveringsplicht op. Indien u goederen of een dienst(bijv. horeca) levert die niet aan de eisen die daaraan gesteld mogen worden voldoet, dan pleegt u wanprestatie. U kunt dan schadeplichtig zijn. Als er sprake is van overmacht dan hoeft u de schade niet te vergoeden.
Materiële schade
Materiële schade (ook wel vermogensschade) is wellicht het meest ‘tastbaar’. Het heeft betrekking op schade waarbij de grootte van het nadeel direct kan worden uitgedrukt in geld. En in tegenstelling tot datgene dat het begrip misschien doet vermoeden, kan materiële schade ook betrekking hebben op schade aan personen. Want ook zaken als medische kosten en verlies van inkomsten kunnen worden uitgedrukt in geld
Tot de categorie “materiële schade” wordt doorgaans gerekend zaakschade (schade aan fysieke voorwerpen), letselschade (schade aan personen) en economische schade. Een voorbeeld van economische schade: op een internationaal vliegveld wordt gestaakt waardoor vrachtvliegtuigen niet worden gelost of geladen. Importeurs en exporteurs van bederfelijke goederen kunnen daardoor hun goederen niet op tijd vervoeren naar hun afnemers. De bedorven goederen kunnen niet meer worden verkocht wat uiteraard een flink verlies voor de leveranciers betekent.
Immateriële schade
Immateriële schade (ook wel persoonsschade) is minder makkelijk aanwijsbaar. Het betreft de schade die voortkomt uit geestelijke pijn (gemis, verdriet, verlies van levensvreugde), oftewel “smart”. De vergoeding van immateriële schade noemt men dan ook “smartengeld”. Voorbeelden van immateriële schade: aantasting van een goede reputatie, imagoschade, geestelijk trauma. Immateriële schade is veel lastiger uit te drukken in geld.
Gevolgschade
Nadeel dat voortkomt uit schade die op een eerder moment is geleden. Voorbeeld: een brand in een appartement kon geblust worden voordat het vuur oversloeg naar naastgelegen appartementen. Deze andere appartementen zijn weliswaar niet aangetast door het vuur zelf maar hebben wel rookschade geleden, evenals waterschade door de bluswerkzaamheden.
Vertragingsschade
Benadeling door vertraging van bepaalde zaken. Een klant betaalt een rekening veel te laat. Al die tijd loopt de leverancier rente mis die hij of zij zou kunnen ontvangen wanneer het verschuldigde bedrag op een bankrekening gestort zou zijn.
Vervangingsschade
Wanneer schade dusdanig onherstelbaar is dat bepaalde zaken vervangen moeten worden.
Schuldaansprakelijkheid
Bij schuldaansprakelijkheid moet er sprake zijn van enige verwijtbaarheid. Door uw eigen verwijtbare handelen of nalaten is er schade ontstaan. Denk aan het ongeval tijdens het werk, of in het verkeer of bij sport en medische fouten.
De veroorzaker moet een verwijt kunnen worden gemaakt. Dan is deze aansprakelijk. Schuld aan de zijde van de het incident veroorzakende persoon om tot aansprakelijkheid te komen.
Bij de onrechtmatige daad gaat het om schuldaansprakelijkheid of om risicoaansprakelijkheid. Soms kan de schuld in de zin van verwijtbaarheid wegvallen aan de zijde van de veroorzaker, bijvoorbeeld wegens overmacht. Als de automobilist de aanrijding met een overstekende voetganger redelijkerwijs niet kon voorkomen en hij is vaak niet zonder meer aansprakelijk. Aan het met succes doen van beroep op overmacht worden zeer hoge eisen gesteld. We moeten dan precies vaststellen of de automobilist terecht een beroep doet op overmacht bij een ongeval met een zwakke verkeersdeelnemer (voetganger, fietser). Meestal word deze namelijk toch beschermd.
Risicoaansprakelijkheid
Bij risicoaansprakelijkheid doet zich een bepaald risico voor. Daarmee wordt de aansprakelijkheid vastgesteld. Of de schadeveroorzaker een verwijt kan worden gemaakt maakt dan niets uit.
Een voorbeeld hiervan is de aansprakelijkheid voor een gebrek aan een gebouw, weg of brug etc. De eigenaar is aansprakelijk; het maakt niet uit of hij wist dat de zaak een gebrek had.
Een ander voorbeeld is de aansprakelijkheid van dierenbezitters. Als uw huisdier of paard schade veroorzaakt dan bent u daar in beginsel aansprakelijk voor.
Andere veel voorkomende situatie: Voorbeelden zijn de aansprakelijkheid van ouders voor de onrechtmatige gedragingen van hun kinderen die jonger dan 14 jaar zijn (of 15 of 16 jaar). Bijv. uw dochter is met een vriendinnetje aan het hockeyen en zij slaat de bal door het raam van uw buren.
Aansprakelijkheid van een werkgever. In beginsel is deze aansprakelijk voor gedraging van zijn werknemers. Deze is voor de daden of het nalaten daarvan door hun ondergeschikten.
