Vaststellen van vaderschap
Er zijn situaties waarin een moeder en een kind het vaderschap kunnen laten vaststellen. Dit is bijvoorbeeld aan de orde als de man die de biologische vader van het kind is, weigert het kind te erkennen.
Dit wordt ook wel de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap genoemd. Eigenlijk is het gerechtelijk vaststellen van het vaderschap een laatste redmiddel om een familierechtelijke band tot stand te brengen tussen de verwekker van het kind en het kind.
Er zijn verschillende redenen waarom het gerechtelijk vaderschap kan worden vastgesteld:
- De man die het kind heeft verwekt, weigert het kind te erkennen terwijl de moeder en/of het kind graag willen dat de vader het kind erkent.
- De moeder heeft toestemming tot erkenning geweigerd en het kind wil later toch de officiële familieband met zijn of haar verwekker wil vastleggen.
- De man die het kind heeft verwekt, overlijdt voordat de erkenning heeft plaatsgevonden.
- Als het kind van de Nederlandse man en de niet-Nederlandse moeder niet voor de geboorte is erkend en daardoor niet automatisch de Nederlandse nationaliteit heeft gekregen.
Verzoek door moeder
Het verzoek gerechtelijke vaststelling vaderschap kan ook door de moeder worden gedaan. Dat moet gebeuren binnen 5 jaar na de geboorte van het kind. Als de identiteit van de verwekker pas later bekend wordt of als zijn verblijfplaats onbekend is, kan de moeder het verzoek nog doen binnen 5 jaar nadat zij bekend is met de identiteit en de verblijfplaats van de verwekker. Als het kind 16 jaar of ouder is, is de moeder niet meer bevoegd het verzoek in te dienen. Ook het kind kan een verzoek gerechtelijke vaststelling vaderschap doen. Daarvoor geldt geen uiterste termijn: het kind kan altijd een verzoek indienen.
Is het kind nog minderjarig, dan wordt het kind tijdens de procedure vertegenwoordigd door een bijzonder curator. Is het kind meerderjarig, dan kan het zelf de procedure voeren.
De verwekker van het kind kan geen verzoek doen tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Als de moeder toestemming voor erkenning weigert, kan de verwekker vervangende toestemming aan de rechtbank vragen en via erkenning zijn juridisch vaderschap tot stand brengen
Verzoek door kind
Als het kind ouder is dan 16 jaar dan kan alleen het kind zelf het verzoek doen.
Voor een kind geldt geen termijn voor het indienen van een verzoek tot het gerechtelijk vaststellen van vaderschap. Als het kind minderjarig is op het moment dat de procedure wordt ingesteld dan zal het kind worden vertegenwoordigd door een bijzonder curator. Een bijzonder curator is een advocaat die het kind in de procedure vertegenwoordigt.
Een procedure tot het gerechtelijk vaststellen van vaderschap moet bij de rechtbank worden gevoerd. Hiervoor zult u een in familierecht gespecialiseerde advocaat moeten raadplegen.
Geen verzoek door biologische vader
De biologische vader van het kind kan geen verzoek doen tot het gerechtelijk vaststellen van het vaderschap. Wel kan de biologische vader in gevallen waarin de moeder van het kind weigert om haar toestemming te verlenen aan de erkenning van de biologische vader van het kind, vervangende toestemming aan de rechtbank vragen.
Omdat de rechter natuurlijk pas vervangende toestemming voor erkenning zal geven als vast komt te staan dat de man de verwekker van het kind is, kan de vader hierdoor via een omweg toch min of meer gerechtelijk laten vaststellen dat hij de vader van het kind is.
Op het moment dat vast komt te staan dat de man de verwekker van het kind is, heeft dit tot gevolg dat de man de juridische vader van het kind wordt. Hierdoor is de man onderhoudsplichtig jegens het kind, erft het kind van de biologische vader, kan het kind de naam van de biologische vader krijgen en krijgt het kind de Nederlandse nationaliteit op het moment dat de man ook Nederlander is.
DNA-onderzoek
De rechter zal pas een DNA-onderzoek bevelen op het moment dat het aannemelijk is dat de man de mogelijke verwekker van het kind is. De organisatie die het DNA-onderzoek uitvoert wordt aangewezen door de persoon die de procedure is gestart. Als het vaderschap door de man wordt betwist, zal de rechter een DNA-onderzoek bevelen. Weigert de man hieraan mee te werken of is DNA-onderzoek niet mogelijk (bijvoorbeeld doordat de vermeende verwekker na overlijden is gecremeerd), dan kan de rechter uit andere bewijsmiddelen toch de conclusie trekken dat de man de verwekker is van het kind.
Gevolgen
Er zijn verstrekkende gevolgen verbonden aan de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap:
- er ontstaat met terugwerkende kracht vanaf de geboorte een familierechtelijke band tussen de man en het kind: de man wordt de juridische vader van het kind;
- de vader is onderhoudsplichtig voor zijn kind (hetgeen overigens ook geldt voor de biologische vader die niet de juridische vader is, zie hier voor de vaderschapsactie);
- het kind erft van de man;
- het kind kan de naam van de man krijgen;
- het kind krijgt de Nederlandse nationaliteit als de man Nederlander is.
De procedure gerechtelijke vaststelling vaderschap wordt gevoerd bij de Rechtbank. Daarvoor is vertegenwoordiging door een advocaat noodzakelijk.
Ontkenning vaderschap
De moeder kan onder bepaalde voorwaarden ontkennen dat de wettelijke echtgenoot de vader van haar pasgeboren kind is. De hoofdregel is dat de overleden echtgenoot van de moeder wel de vader van het kind is als hij nog geen 306 dagen voor de geboorte van het kind is overleden. Dit is zelfs het geval als de moeder inmiddels hertrouwd is.
De moeder kan door middel van de akte van ontkenning van het vaderschap zelfs voor de geboorte van een kind, bij de geboorteaangifte of na de geboorte de ontkenning van het vaderschap bewerkstelligen. De moeder moet wel een akte voor de ontkenning van het vaderschap binnen een jaar na de geboorte van het kind aanvragen.
De akte voor de ontkenning van het vaderschap is een door de gemeente geregistreerde verklaring van de moeder waarin zij ontkent dat haar overleden wettelijke echtgenoot de vader is van haar pasgeboren kind. De ontkenning werkt terug tot de geboorte.
